درمان آرتروز زانو: توصیه های کاربردی برای خانم های خانه دار
بسیاری از زنان خانه دار دچار تورم و درد زانو می شوند. یکی از متداول‌ترین دلایل شایع زانودرد، آرتروز زانو است؛ که معمولا به دلیل خانه نشینی و داشتن اضافه وزن ایجاد می‌شود. هر یک از خانم ها ممکن است آرتروز زانو را به طور متفاوتی تجربه کنند، اما چیزی که بین تمام افرادی که آرتروز زانو دارند مشترک است، درد در محل مفصل زانو و نیز سفت شدن زانو است. طبق مطالعاتی که در سال ۲۰۲۰ انجام شده، هیچ راه درمان قطعی برای آرتروز زانو وجود ندارد؛ اما یکسری روش‌های درمانی وجود دارند که می‌توانند در کاهش علائم آرتروز زانو موثر باشند. درمان‌های خانگی و دارو‌های بدون نسخه زیادی وجود دارند که می‌توانند درد ناشی از آرتروز زانو را کم کنند و باعث راحت تر شدن زندگی فرد شوند. برخی از درمان‌های خانگی، یک روزه انجام می‌شوند و می‌توانند موجب تسکین سریع درد شوند. اما تاثیر این روش‌ها موقتی است. در بقیه روش‌های درمان خانگی شما باید سبک زندگی خود را تغییر دهید.
آیا درمان‌ها خانگی برای آرتروز مفید هستند؟
برای مدیریت درد و درمان سفتی زانو که ناشی از آرتروز است، می‌توانید از روش‌های درمان خانگی استفاده کرده یا اینکه درمان‌های پزشکی را انتخاب کنید. به طور کلی این درمان‌های خانگی ترکیبی از طب سنتی و تغییر سبک زندگی هستند. با اینکه دارو‌ها می‌توانند درد را از بین ببرند، اما مصرف بیش از حد و طولانی مدت از آن‌ها ممکن است باعث ایجاد عوارض شود.
روش‌های درمانی خانگی هیچ گاه نمی‌توانند به طور کامل جایگزین درمان‌های پزشکی شوند، اما می‌توانند در مدیریت درد آرتروز زانو به شما کمک کنند و همچنین عوارض جانبی کمتری هم دارند. طبق تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۵ انجام شد، می‌توان گفت که تغییر سبک زندگی و درمان‌های طبیعی تاثیر خیلی زیادی در کنترل علائم آرتروز دارد. اما قبل از انجام هرگونه درمان خانگی باید حتما با پزشک خود مشورت کنید.
کمپرس سرد یا گرم
سرما یا گرما درمانی می‌تواند در کاهش درد‌های سریع و کوتاه مدت آرتروز موثر باشد. گرما درمانی درد را کاهش داده و نیز موجب خون رسانی بهتر به مفصل زانو و بافت‌های اطراف آن می‌شود.دربسیاری از موارد از گرما درمانی برای درمان صدای تق تق زانو استفاده می شود. همچنین قرار دادن کمپرس گرم در محل زانو می‌تواند گرفتگی عضلات و سفتی زانو را هم برطرف کند و علاوه بر این ها برای گرم کردن زانو قبل از انجام فعالیت های وزرشی مناسب است. می توان با استفاده از بطری آب داغ، حوله گرم، کیسه آب گرم و نیز پد‌های گرمایشی الکتریکی زانو را گرم کرد.
سرما درمانی موجب کاهش التهاب و درمان تورم زانو می‌شود. سرما باعث کاهش جریان عصبی می‌شود، در نتیجه سیگنال‌های درد کمتری به مغز ارسال می‌شود و باعث می شود تا درد فرد بیمار تسکین پیدا کند. می‌توانید از کمپرس سرد به صورت دوره‌ای یا بعد از انجام فعالیت‌های ورزشی استفاده کنید. شما می‌توانید از کیسه یخ، بسته‌های ژل منجمد و یا حتی کیسه سبزیجات منجمد به عنوان کمپرس سرد استفاده کنید. علاوه بر زانو از سرما درمانی برای تورم دیگر نواحی بدن که در اثر حادثه رخ می دهند نیز استفاده می شود.
اقدامات احتیاطی: برای جلوگیری از آسیب رسیدن به پوست سعی کنید کمپرس‌های سرد یا گرم را بیشتر از ۱۵ تا ۲۰ دقیق در محل زانو قرار ندهید. علاوه بر این حواستان باشد که نباید از کمپرس‌ها و دارو‌های موضعی به صورت همزمان استفاده کنید؛ چون این کار ممکن است باعث ایجاد آسیب پوستی یا حتی تغییر عملکرد دارو شود. اگر دیابت دارید، باید بیشتر مراقب باشید چون در اثر دیابت حساسیت پوست کم شده و ممکن است بدون اینکه متوجه شوید به خودتان آسیب بزنید.
حمام نمک اپسوم
حمام نمک اپسوم به ویژه در مورد درد آرتروز، بسیار تسکین دهنده است. منیزیم موجود در نمک اپسوم در کاهش درد و التهاب موثر است. مطالعاتی که در سال ۲۰۱۷ انجام شده، نشان می‌دهد که استفاده از حمام نمک اپسوم در طولانی مدت موجب بالا رفتن سطح منیزیم بدن می‌شود.
شما می‌توانید نمک اپسوم را از داروخانه‌ها تهیه کنید. حمام با نمک اپسوم روشی بی خطر است و شما می‌توانید هر بار ۳۰ دقیقه در این حمام بمانید. برای ساخت حمام نمک اپسوم، فقط کافی است که ۳ فنجان از نمک اپسوم را در داخل آب داغ بریزید.
استراحت دادن به زانو
اگر آرتروز زانو دارید، ممکن است با افزایش فعالیت روزانه دردتان بیشتر شود. معمولا این درد با استراحت کردن به مدت چند ساعت یا چند روز برطرف می‌شود. ( اگر بی دلیل زانو درد دارید یا اینکه زانو دردتان بیش از چند هفته طول کشیده، حتما به پزشک مراجعه کنید.)
کرم‌ها و پمادهای موضعی
ممکن است ترجیح دهید از دارو‌های موضعی یا حتی دارو‌های خوراکی بدون نسخه مثل استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد استفاده کنید. این کرم‌ها و پمادها دارای آسپرین یا سایر مسکن‌ها هستند و می‌توانند محل درد را بی‌حس کنند. شما می‌توانید این کرم‌ها را مستقیما روی محل درد بمالید. این پمادهای مسکن معمولا روی درد نقاطی از بدن که نزدیک سطح پوست هستند؛ بهتر اثر می‌کنند. مثل زانو.
یکی از این دارو‌ها ژل دیکلوفناک (Voltaren) است یک داروی ضد التهابی غیراستروئیدی موضعی (NSAID) است. بر اساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۲۰ انجام شده، می‌توان گفت که این ژل در تسکین درد موثر است.
یکی دیگر از دارو‌های موضعی قابل مصرف در خانه، داروی کپسایسین است. کپسایسین یک پماد است که از فلفل چیلی تند ساخته می‌شود. مطالعات سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد که استفاده از این پماد، سه یا چهار بار در روز، می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش درد داشته باشد. برای جلوگیری از ورود این پماد به چشم، حتما بعد از استفاده از این پماد دست‌هایتان را بشوئید.
مکمل
مصرف روزانه بعضی مکمل‌ها می‌تواند به کاهش درد‌های مزمن آرتروز کمک کند. ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا اثر تسکین دهندگی این مکمل‌ها نمایان شود. اثر این مکمل‌ها در کاهش درد معمولا کم است؛ اما می‌تواند در کنار ورزش و رژیم غذایی حاوی مواد ضد التهاب، موثر باشد.
مکمل‌هایی که برای کاهش درد آرتروز زانو استفاده می‌شوند، عبارت‌اند از:
- کندرویتین سولفاتی که در غضروف یافت می‌شود. این مکمل باعث می‌شود که مفصل آب را حفظ کند و از این طریق به سلامت مفصل کمک می‌کند. مطالعات کمی درباره اثر این مکمل روی زانو درد انجام شده؛ اما به طور میانگین می‌توان گفت که این مکمل می‌تواند در یک مقیاس ۱۰۰ درجه‌ای درد را تا ۸ درجه کاهش دهد.
- گلوکزامین، که مانند کندرویتین سولفات، به طور طبیعی در غضروف وجود دارد. با وجود اینکه گلوکزامین یک مکمل محبوب است، ما محققان هنوز نتوانسته‌اند تاثیر این مکمل بر درد آرتروز زانو را ثابت کنند. اما برخی از شواهد نشان می‌دهند که اگر این مکمل با داروی کندرویتین مصرف شود، موجب بهبود عملکرد زانو می‌شود. افرادی که به صدف حساسیت دارند، نباید از این دارو استفاده کنند.
- زردچوبه یا کورکومین، کورکومین موجود در زردچوبه خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و می‌تواند التهاب ناشی از آرتروز زانو را برطرف کند.
این مکمل‌ها دارو‌های بحث برانگیزی هستند چون تائیده FDA شامل آن‌ها نمی‌شود و نیز تحقیقات و مطالعات زیادی هم روی آن‌ها انجام نشده؛ اما بیماران می‌توانند درمورد استفاده از این مکمل‌ها با پزشک یا داروساز مشورت کنند.
تغییر سبک زندگی
برای تسکین طولانی مدت علائم آرتروز، تغییر سبک زندگی می‌تواند مفید باشد. ورزش کردن به طور منظم، داشتن رژیم غذایی سالم و نیز داشتن وزن مناسب می‌تواند به بهبود سلامت و کارایی مفصل زانو کمک کند. با این روش پس از مدتی، ماهیچه‌هایی که مسئول نگه‌داری مفصل زانو هستند، تقویت شده و می‌توانند در برابر آسیب از زانو محافظت کنند.
افزایش فعالیت روزانه
اگر زانو درد داشته باشید، ورزش کردن برایتان دشوار است. اما انجام فعالیت و ورزش در بلند مدت موجب کاهش درد می‌شود و علاوه برآن ماهیچه‌ها را هم تقویت می‌کند و به این ترتیب از آسیب رسیدن به مفاصل جلوگیری می‌شود. طبق گفته بنیاد آرتروز، ورزش کردن بهترین روش غیر دارویی برای درمان درد آرتروز و بازیابی حرکات زانو است.
بهترین انواع ورزش برای آرتروز ، ورزش‌های مقاوتی با شدت کم، ورزش‌هایی که به انعطاف‌پذیری کمک می‌کنند و ورزش‌های هوازی سبک هستند. برخی از این ورزش‌ها عبارت‌اند از:
- دوچرخه سواری
- شنا
- تای‌چی
- پیاده‌روی
- یوگا
قبل از شروع کردن هر گونه فعالیت ورزشی جدید، حتما با پزشک خود مشورت کنید؛ بخصوص اگر از قبل ورزش نمی‌کردید. بنیاد آرتروز، ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط و یا ۷۵ دقیقه ورزش هوازی با شدت بالا را در طول هفته توصیه می‌کند. البته شما می‌توانید در ابتدا ورزش را در زمان‌های کوتاه‌تری انجام دهید و بعد از اینکه بدنتان قوی‌تر شد، به مرور، زمان ورزش کردن را زیاد کنید.
به طور مثال شما می‌توانید ورزش را با ۱۰ دقیقه پیاده روی آغاز کنید و بعد با مرور زمان سرعت و زمان آن را افزایش دهید. اگر به تازگی ورزش کردن را شروع کرده‌اید، ممکن است بعد از انجام تمرینات بدن درد داشته باشید. در این صورت شما باید ۱ یا ۲ روز به بدن خود استراحت دهید و بعد دوباره ورزش را شروع کنید. اما هیچ وقت ورزش را به طور کامل قطع نکنید.
غذاهایی که برای آرتروز مفید هستند را بخورید.
داشتن یک رژیم غذایی متعادل به شما در کاهش وزن و داشتن احساس بهتر کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده که رژیم غذایی می‌تواند در بهبود آرتروز کمک کننده باشد. یکی از رژیم‌های غذایی که برای آرتروز مفید است، رژیم غذایی مدیترانه‌ای است. در این رژیم هر غذایی که برای آرتروز مفید است استفاده شده و نیز از غذاهایی که علائم آرتروز را بدتر می‌کنند اجتناب می‌شود.
طبق مطالعات مختصری که در سال ۲۰۲۰ انجام شد، سبزیجاتی مانند بروکلی، اسفناج، کاهو، کلم پیچ و کلم سرشار از ویتامین K هستند و خواص ضد التهابی دارند. طبق گفته بنیاد آرتروز، با وجود اینکه اطلاعات کافی در این زمینه وجود ندارد، می‌توان گفت که مصرف لبنیات که حاوی کلسیم و ویتامین D هستند، در بهبود سلامت مفصل‌ها و استخوان‌ها موثر است. اما از آنجایی که لبنیات دارای قندی به نام کازئین هستند، ممکن است همه افراد نتوانند از آن استفاده کنند.
علاوه بر این‌ها در یک رژیم غذایی خوب باید از مغز‌ها (آجیل) و روغن‌های گیاهی نیز استفاده شود. در مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۸ نوشته شده به اهمیت روغن زیتون در این زمینه پرداخته می‌شود. یکی دیگر از مواد غذایی که برای آرتروز مفید است، ماهی می‌باشد؛ زیرا ماهی‌هایی مانند تن، سالمون و ماهی خال مخالی سرشار از یک اسید چرب مهم به اسم امگا ۳ هستند.
از طرف دیگر بنیاد آرتروز یکسری از مواد غذایی را به عنوان تشدید کننده علائم آرتروز معرفی کرده است . که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- نوشیدنی‌های الکلی
- آسپارتام که یک نوع شیرین کننده است
- نمک
- چربی های ترانس و اشباع شده
- اسید چربی به نام امگا ۶
- شکر
- کربوهیدرات‌های تصفیه شده مثل نان سفید، پاستا و برنج
- غذاهایی که دارای مونوسدیم گلوتامات هستند (MSG)
- گلوتن
- کازئین
وزن متناسب خود را حفظ کنید.
طبق گفته بنیاد آرتروز، کاهش وزن می‌تواند زانو درد را کاهش داده و از آرتروز جلوگیری کند. داشتن وزن مناسب، فشار را از روی مفاصل و زانو‌های شما برمی‌دارد و نیز موجب کاهش درد و التهاب می‌شود. این کار برای افرادی که در زانو‌ها و لگن خود احساس درد می‌کنند مفید است چون مفاصل این قسمت‌ها تحت فشار زیادی قرار دارند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
آرتروز یک بیماری مزمن است که درمانی هم ندارد. مدیریت صحیح علائم می‌تواند از وارد آمدن آسیب بیشتر به مفاصل جلوگیری کند. شما باید تغییر سبک زندگی و درمان‌های خانگی و طبیعی را هم در نظر داشته باشید. در بعضی از موارد ممکن است این روش‌ها موثر‌تر باشند.
با وجود اینکه موارد ذکر شده می‌تواند به بهبود شما کمک کند، اما باید بدانید که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم شما در حال شدید شدن است یا درمان‌هایی که انجام می‌دهید دیگر تاثیرگذار نیست، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک زانو شما را معاینه می‌کند و با توجه به میزان درد و سفتی زانو عارضه را تشخیص می‌دهد و از روش های بسیاری برای درمان آرتروز زانو استفاده می نماید. روش هایی که پزشکان برای درمان آرتروز در نظر می گیرند، ممکن است تا سال ها درد زانوی فرد بیمار را تسکین دهند.
