نگهداری و پرورش سانسوریا | زبان مادر شوهر زینت بخش خانه شما
امروز هم در بخش گلخانه زرین بانو با معرفی یک گل آپارتمانی دیگه در خدمتتون هستم. اگر می خواید در مورد گل سانسوریا و شرایط نگهداری اون بیشتر بدونید با ما همراه باشید.
گل سانسوریا یا همان گل شمشیری گلی از خانواده مار چوبه سانان و بومی مناطق گرمسیری آفریقا است. سانسوریا گیاهی دایمی و همیشه سر سبز است که به خاطر درازی و بلند بودن برگ هایش به آن گل دراژا (درازا) نیز می گویند. در صورتی که شرایط مناسب رشد فراهم باشد ارتفاع آن به 45سانتی متر نیز می رسد. رنگ برگ ها آن سبز تیره یا ابلق با نوارهای طلایی در دو طرف حاشیه های برگ است و گلی دارد به رنگ ترکیبی سفید و سبز که در وسط آن می روید.هر چند زیبایی خاصی ندارد ولی معطر است. و در نیمه ی اول سال رشد می کند.
نام علمی این گیاه sansevieria trifasciata است که به گل زبان مادر شوهر معروف است. سانسوریا گیاهی است از خانواده کاکتوس ها و یکی از پر طاقت ترین گیاهان آپارتمانی است که نسبت به خشکی و سایه بسیار مقاوم است . و مدت زیادی آب رو درون خودش نگه می دارد.و به آبیاری کمی نیاز دارد و در تمام طول سال همیشه سر سبزاست و نسبت به بقیه ی گل ها شرایط نگهداری راحت تری دارد به همین خاطر از مناسب ترین گل ها برای پرورش در محیط های بزرگ مثل اداره جات و بانک هاست.
همچنین به دلیل مقاومت بالایی که دارد امکان خراب شدن آن بسیار کم است به همین دلیل گیاه بسیار با صرفه ایست.
انواع سانسوریا
سانسوریا به زیر گونه های بسیاری تقسیم می شود که برخی در کشور ما ایران به راحتی یافت می شوند و برخی نیز جزو گیاهان کلکسیونی و نایاب محسوب می شوند . در ذیل به معرفی برخی از گونه های سانسوریا می پردازیم .
1-سانسوریا بلند (Sansevieria trifasciata)
این نوع از سانسوریا که در داخل کشور با نام سانسوریا پابلند نیز شناخته می شوند از معمول ترین انواع سانسوریا می باشند که به دلیل تکثیر آسان به وفور قابل دسترسی هستند . این دسته از سانسوریا ها زیر دسته های بسیاری دارند که گیاهان ابلق سانسوریا بلند و سانسوریا پاکوتاه جز این دسته می باشند .
خاستگاه این گیاه در افریقا از نیجریه تا ماداگاسکار می باشد . جالب است بدانید که در کشور استرالیا این گل جزو علف هرز دسته بندی می شوند!
این گیاه در بازار کشور به وفور قابل تهیه است .
2 – سانسوریا بلند ابلق (Sansevieria Bantel’s Sensation)
زیرگونه ای از نوع سانسوریا trifasciata می باشد که دارای برگهای ابلق دورنگ بسیار زیبایی می باشد . خاستگاه این گیاه در طبیعت به صورت کامل مشخص نیست و بسیاری این گیاه را پرورش یافته در گلخانه می دانند (خاستگاه طبیعی ندارد)
گیاه دارای زیر گونه های بسیاری است که هر کدام رنگ بدنه ی متفاوتی دارند . برخی دارای برگهای تمام سفید هستند که از آنها با نام سانسوریا سفید نام برده می شود و برخی دیگر نیز دارای تنوع بالایی در پخش شدگی رنگ می باشند که هرکدام نام خاص خود را دارند .
3- سانسوریا هانی (Sansevieria hahnii)
سانسوریا هانی زیرگونه ای از سانسوریا trifasciata می باشد که در داخل کشور به سانسوریا پاکوتاه مشهور است.
این گونه جثه ای کوتاه و کوچک داشته و به سرعت تعداد زیادی پاجوش می زند . به دلیل تشکیل پاجوش بسیار زیاد کشت آن در داخل کشور به صورت گسترده ای صورت گرفته و به وفور قابل دسترسی است .
4- سانسوریا هانی طلایی (Sansevieria Golden Hahnii)
این گونه نوع ابلق سانسوریا هانی (پاکوتاه) مباشد که برگهای ابلق دورنگ بسیار زیبایی دارد . خاستگاه این گیاه نیز به درستی شناخته نشده است و به امکان زیاد تولید گلخانه ای می باشد . برخی از گونه های نادر در نیجریه و کنگو دیده شده اند. گیاه به وفور پاجوش میزند که به راحتی قابل تکثیر می باشد . این پاجوش ها در 90 درصد مواقع ابلغ بوده و 10 درصد غیر ابلق می شوند . پاجوش ها ممکن است زیر گونه های متفاوتی نیز داشته باشند .
این گیاه نیز در داخل کشور موجود است اما به دلیل قیمت گاها بالا به وفور قابل دسترسی نیست .
4- سانسوریا لوله ای – نیزه ای (Sansevieria cylindrica)
این گونه از سانسوریا دارای برگهای ضخیم و لوله ای شکل هستند . خاستگاه این گیاه جنوب قاره ی آفریقا می باشد. گیاه ساقه نداشته و برگها که به شکل لوله ای و نیزه مانند هستند مستقیم از ریشه جدا میشوند. سرعت پاجوش دهی در صورت مناسب بودن شرایط بسیار بالا می باشد .
برای زیبایی بیشتر و مشتری پسند بودن سانسوریا های لوله ای (نیزه ای ) ، به نوک آن ها پارچه های پلاستیکی را به رنگ های مختلف سبز، قرمز،نارنجی ،آبی و .. با دستگاه های مخصوص چسبانده اند. جنس این نوع پارچه ها به صورتی است که با بزرگ شدن گیاه کش می آید و بزرگ می شود و بسیار زیبا و طبیعی دیده میشوند .
سانسوریا های رنگی وارداتی هلند هستند که معمولا از مرز ترکیه و عراق به صورت قاچاق وارد می شوند.
جالب است بدانید سانسوریا های رنگی بدون خاک و در داخل پوست نارگیل وارد می شود. پوست نارگیل که در بازار اصطلاحا کوکوپیت نامیده می شود، سبک بوده و جابه جایی آن راحت است و هم اینکه آب مورد نیاز گیاه را در زمان طولانی جا به جابی و ترانزیت تامین می کند . این پوست به عنوان خاک قابل استفاده نیست چون فاقد عناصر مغذی می باشد .
این گونه در بازار به وفور به همراه سری های رنگی یافت می شود .
5-سانسوریا هوروود (Horwood)
این گل برای اولین بار توسط کاشف و گیاه شناس نامی فرانک هوروود کشف شده است و از این رو به نام او شناخته میشود . خاستگاه اصلی گل مشخص نیست اما به امکان زیادی در اطراف کنیا رشد میکند.
برگ های گیاه ضخیم بوده و رشد بسیار آهسته ای دارد . برگها دارای رنگ سبز با رگه های چشمگیری هستند که به صورت آویزان رشد میکنند . البته باید اشاره کرد که برگهای این نوع ضخیم است و انعطافی ندارد . اطراف برگ ها به رنگی نزدیک به قرمز می باشند. ساقه ی گیاه ضخیم است و تا 70 سانت هم میتواند ضخامت داشته باشد . گل های گیاه بسیار زیبا بوده و گاها تا 70 سانت ارتفاع میگیرند .
گیاه در داخل کشور بسیار کمیاب است و گاها و به ندرت در بسته های وارداتی وارد کشور می شود .
6- سانسوریا انبرکی (Sansevieria ehrenbergii)
سانسوریا ehrenbergii که در ایران با نام سانسوریا انبرکی نیز شناخته میشود خاستگاهش کنیا ، تانزانیا ، جیبوتی و حتی یمن و عمان میباشد . این گیاه به دلیل شکل ظاهری متفاوت گاها به اشتباه آگاو نیز خوانده میشود . این گیاه دارای برگهایی روبه بالا و سبز رنگ است که گاها رنگی آبی مانند نیز میگیرد .
این گیاه در بازار کشور موجود می باشد .
گونه ی انبرگی یک زیر گونه ی بسیار زیبا هم دارد که بسیار کمیاب می باشد . تصویر این زیر گونه را در ذیل مشاهده می فرمایید .
7- سانسوریا گراسیلیس (Sansevieria gracilis)
خاستگاه این گیاه زیبا در غرب آفریقا می باشد . گیاه دارای برگهای مخروطی توخالی شکل ضخیم می باشند که حداکثر تا 12 شاخه می توانند داشته باشند . در برخی مواقع گیاه پاجوش زده و تعداد شاخه ها بیشتر نمایان میشوند. در بیشتر مواقع گیاه ساقه ای ندارد و یا در صورت وجود ساقه ای به طول 2.5-8 سانتیمتر خواهد داشت .
گل های گیاه بسیار زیبا بوده و از 15 تا 60 سانتی متر طول دارند .
این گیاه نیز جزو گیاهان وارداتی بوده و در بازار داخلی یافت میشود.
8-سانسوریا هالی (Sansevieria hallii)
خاستگاه گیاه موزامبیک و زیمباوه است و این گیاه بسیار زیبا در زیر بوته ها و در کنار صخره های یافت می شود . نام هالی به دلیل گیاهشناس انگلیسی با همین نام نامگذاری شده است . این گیاه زیبا در هر بوته 1 تا 5 برگ دارد . ساقه ندارد ، از طریق جداسازی و ریشه دار کردن برگ نیز قابل تکثیر می باشد .
گیاه در بازار داخلی کشور وجود ندارد یا به تعداد بسیار کم می تواند موجود باشد .
9-سانسوریا کریکی (Sansevieria kirkii):
سانسوریا کریکی که با نام سانسوریا ستاره ای نیز شناخته میشود خاستگاهش تانزانیا می باشد . این گیاه دارای برگ های بسیار زیبای سبز مایل به آبی می باشد که بسیار ضخیم بوده و از سویی دیگر معطر نیز می باشد . برگ ها حالتی افتادگی داشته و لبه هایی چین چین دارند .
گیاه بسیار کمیاب بوده و جز سانسوریاهای کلکسیونی شناخته می شود .
10- سانسوریا ماسونیانا (Sansevieria masoniana)
خاستگاه آن زئیر و کنگو می باشد . گیاه دارای برگ های پهنی بوده که نرم می باشند . گیاه در طبیعت در کنار نوعی سیکاس با نام علمی Dioon spinulosum رشد پیدا میکند .
جزو گیاهان کمیاب در داخل کشور می باشد .
11- سانسوریا مون شاین – مهتابی (Sansevieria Moonshine)
این گونه زیر گونه ای از سانسوریا trifasciata می باشد و به صورت غیر طبیعی و تلفیقی در باغ تولید شده است (خاستگاه طبیعی ندارد! ) . در ایران این گونه را با نام سانسوریا مهتابی می شناسند.
گیاه در اصل در گونه ی سانسوریا پاکوتاه ابلق قرار میگیرد. این گیاه نیز در داخل کشور جزو گیاهان وارداتی بوده و به دلیل پاجوش های بسیاری که میدهد به صورت سنتی نیز پرورش داده می شود .
نکته : بیشتر گونه های اصلی و زیرگونه های محبوب معرفی شدند ، برخی از زیرگونه ها نیز وجود دارند که نام های متفاوتی داشته و به صورت اندکی در بازار موجود می باشند همچون سانسوریا میدنایت شاین ، سانسوریا لیلین ترو ، سانسوریا بلک گلد ، سانسوریا مطبق و …
خواص گل سانسوریا
یکی از مهم ترین فواید گباه سانسوریا تصفیه و پاکسازی هوای محیط است. سانسوریا گاز های سمی و آلوده محیط مانند تولوءن یا فرمالدئید را جذب کرده و از این طریق هوا را پاکسازی می کند ،به همین دلیل توصیه می شود این گیاه را در محیط اتاق خواب قرار دهید تا ضمن جذب آلودگی های محیطی اکسیژن تازه فراهم کرده و خواب راحتی را برایتان به ارمغان بیاورد.
شرایط نگهداری گیاه سانسوریا
با وجود اینکه سانسوریا گیاهی بسیار جان سخت است و امکان خراب شدن آن بسیار کم است. ولی برای نگهداری هر چه بهتر آن باید به عواملی مثل نور،آب،رطوبت ،دما ،تغذیه و خاک آن توجه کرد.
نور :
سانسوریا با اینکه نسبت به نور حساسیت زیادی ندارد و در سایه هم رشد می کند. ولی در نور کامل و غیر مستقیم بهترین رشد و نمو را دارد. گفتنی است محیط سایه و دور از آفتاب باعث می شود برگهای سبز گیاه کم رنگ تر شوند.
آب :
از آنجایی که سانسوریا جزو گروه کاکتوس ها محسوب میشود.مانند کاکتوس ها به آب کمی نیاز دارد. در تابستان هفته ای یک 1بار و در زمستان دو هفته ای 1 بار کفایت می کند. اگر گیاه بیش از اندازه آبیاری شود در ریشه اش دچار پوسیدگی می شود.پس بنابراین در آبیاری این گیاه زیاده روی نکنید.
خاک :
مناسب ترین خاک برای رشد سانسوریا خاکی است غلیایی و نسبتا سنگین . ترکیب ماسه+خاک برگ+خاک معمولی باغچه + مقداری شن می تواند بسیار مناسب باشد. سانسوریا به گلدان کوچک علاقه ی زیادی دارد بنابراین گلدان آن را زیاد بزرگ انتخاب نکنید. گلدان را می توانید هر سال یا هر دو سال یک بار در فصل بهار تعویض کنید.
توجه : دقت داشته باشید گلدان زهکشی مناسب داشته باشد. حتما کف گلدان را سنگ های درشت قرار دهید تا منافذ بازی وجود داشته باشد که آب اضافی گلدان از آن خارج شود. در صورتی که آب گلدان از آن خارج نشود ریشه ی گیاه را می پوساند.
تغذیه و کود دهی:
اگر گیاه شما کوچک مانده و رشد مناسبی ندارد می توانید از کود های مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کنید.و 3گرم (یک قاشق مربا خوری) کود را در یک لیتر آب رغیق کنید و هر دو هفته یک بار به گل بدهید. بهترین زمان کود دهی فروردین تا شهریور می باشد. کود مورد نیاز را می توانید از گلخانه ها و مراکز فروش محصولات کشاورزی تهیه کنید.
دما :
سانسوریا با اینکه در محیطی با دمای بالا به خوبی رشد می کند. ولی نسبت به سرما هم مقاوم است و حتی در دمای زیر 10 درجه هم دوام می آورد ولی اگر محیط به شدت سرد باشد دچار سرمازدگی میشود و برگ های آن خال های سیاه می افتد و برگ هایش آبکی می شود. در کل مناسب ترین دما برای سانسوریا دمایی بین 20تا 30 درجه سانتی گراد می باشد.
رطوبت:
با اینکه سانسوریا نسبت به خشکی مقاوم است ولی در محیطی با رطوبت بالای 50 رشد مناسبی دارد. سانسوریا نیازی به آبپاشی ندارد. هر از گاهی می توانید برگ های آن را با دستمال مرطوب پا ک کنید.
تکثیر گیاه سانسوریا
تکثیر سانسوریا به دو شکل قلمه زنی و تقسیم کردن ریشه انجام می گیرد.
قلمه زنی:
در این روش یک برگ سالم از گیاه را بچینید و به قطعات 10 سانتی برش بزنیدو به صورت عمودی در خاک نسبتا سبک قرار دهید. دقت کنید گیاه را به شکل سرو ته (برعکس) در گلدان نکارید رشد نمی کند. همیشه خاک گلدان را مرطوب نگه دارید.تا قلمه ریشه بزند. اگر قلمه ها در دمای مناسبی باشند25-30 درجه درزمان یک ماه به خوبی ریشه می دهند و بعد از3-4ماه شروع به جوانه زدن برگ های جدید می کند.
تقسیم بوته:
در این روش زمانی که گیاه بزرگ شده و ریشه هایش کل گلدان را گرفته می توانید گیاه را از گلدان در آورده و ریشه هایش را تقسیم کرده و در چند گلدان بکارید. در سانسوریا های رنگی برگ های جدید که جوانه می زنند به صورت نا فرم رشد می کنند که زیبایی چندانی ندارند. شما هم اگر مثل من دوست نداشتید می توانید در زمان تعویض گلدان برگ های جدید را از ریشه جدا کنید.
برخی از مشکلات احتمالی
1- برخی قسمت های برگ ها سوخته و خشک شده ؟ برگ ها در مجاورت شیشه بوده و آفتاب سوخته شده اند. گیاه را از شیشه ی پنجره فاصله دهید.
2 -برخی حشرات ریز از ته گلدان بیرون می آیند ؟ خاک گلدان را سم پاشی کنید.همچنین می توانید از چسب های مخصوص استفاده کنید و کنار گلدان قرار دهید که حشرات به آن جمع شده و از بین بروند. این مقواهای چسبی را می توانید از گلخانه ها و مراکز فروش لوازم کشاورزی تهیه کنید.
3- لکه های قهوه ای روی برگ های گیاه به وجود آمده؟احتمالا آبیاری زیاد بوده. با انگشت خاک گلدان را تست کنید و تا زمانی که خاک گلدان کامل خشک نشده باشد آبیاری را متوقف کنید. برگ های آسیب دیده را حذف کنید.
4- برگ های گیاه رنگ پریده شده اند؟ در محیط گیاه نور کافی وجود ندارد.گیاه رابه مکانی که نور کافی وجود داشته باشد منتقل کنید. دوراز تابش مستقیم آفتاب قرار دهید.
امید وارم مطالب عنوان شده شما عزیزان را در نگهداری هر چه بهتر این گیاه کمک کرده باشد.
شاد و پیروز باشید..
خیلی ممنون از توضیحاتتون
لطفا در مورد بیماری های سانسوریا هم توضیح بدید که چیکار کنیم گلمون مریض نشه
خواهش میکنم شمای عزیز
بله حتما بزودی یک پست در این مورد منتشر خواهم کرد