به نام خدا، دوستان و همراهان همیشگی مجله ی خانوادگی زرین بانو سلام، امیدوارم حالتون عالی باشه. در بخش معرفی انواع گیاهان دارویی زرین بانو با معرفی” گیاه اسطوخودوس” در خدمتتونیم.
اگر شما هم علاقمندید این گیاه دارویی پر خاصیت رو بیشتر بشناسید؛ دعوت می کنم در ادامه با زرین بانو همراه باشید.
اسطوخودوس چیست؟
اسطوخودوس یا لاوندر با نام علمی Lavandula stoechas L گیاهی از خانواده نعنائیان است. این گیاه چند ساله بوده و به شکل بوته کوچک به طول نیم متر می روید. گلهای آن بنفش، آبی یا قرمز تیره رنگ می باشد و رایحهای بسیار مطبوع و آرام بخش دارد. این گیاه جزو خوشبو ترین گیاهان دارویی در جهان است.
ترکیبات شیمیایی اسطوخودوس ، مرکب از نوعی ستن با بوی کامفر و نعناع، سینئول، الکل و لینالول است که بر اساس تحقیقاتی که در سال 2014 انجام شد، اسانس اسطوخودوس اثر مهار کننده بر روی باکتریهای بیماریزا دارد.
نحوه ی مصرف اسطوخودوس
از رایج ترین روش های مصرف گیاه دارویی لاوندر می توان موارد زیر را نام برد :
1-استفاده به صورت روغن یا عصاره اسطوخودوس :
روغن یا عصاره ی لاوندر را می توانید به صورت قطره اسانس از عطاری ها تهیه کنید. و بر روی پوست بمالید و یا در دستمالی ریخته و بوی آن را استنشاق کنید. و یا اینکه چند قطره روغن اسطوخودوس را در آب ریخته و بگذارید به آرامی بجوشد عطر دلپذیری را در هوا پخش میکند.
2- عرق اسطوخودوس :
از گیاه تازه ی لاوندر عرق آن تهیه می شود. که می توانید در داخل چای بریزید و میل کنید و یا در آب ریخته و مصرف کنید.
3-کپسول گیاهی اسطوخودوس :
این کپسول ها از گل های خشک شده ی اسطوخودوس تهیه می شوند و از عطاری ها و مراکز فروش محصولات گیاهی می توانید تهیه کنید.
4- دمنوش و چای اسطوخودوس :
با برگ های خشک شده ی اسطوخودوس می توانید دمنوش تهیه کنید.
5- سوزاندن اسطوخودوس خشک :
گل های خشک شده این گیاه را می توانید با اسپند مخلوط و هر از گاهی داخل اسپند دود کن ریخته و بسوزانید. دود ناشی از آن بوی بسیار مطبوعی را در فضای خانه ایجاد می کند و ضمن ضدعفونی کردن فضا به ایجاد حس آرامش بیشتر کمک می کند.
خواص اسطوخودوس
اسطوخودوس خواص درمانی زیادی دارد که در اینجا تعدادی از مهم ترین خواص آن شرح داده می شود.
1-اسطوخودوس و سلامت دستگاه عصبی
از جمله خواص اسطوخودوس برای مغز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش سردرد :
رایحه ی اسطوخودوس به دلیل خاصیت آرام بخشی که دارد به کاهش سردردهای میگرنی کمک می کند. برای درمان این مشکل 15 دقیقه خود را در معرض استنشاق عصاره ی اسطوخودوس قرار دهید.
کاهش اضطراب :
اسطوخودوس تاثیر بسزایی در آرامش اعصاب وکاهش اضطراب و تنش های روحی دارد. برای این منظور می توانید از کپسول روغن اسطوخودوس استفاده کنید.مطالعات علمی نشان می دهد کپسول اسطوخودوس تاثیر همانند قرص های ضد اضطراب لورازپام دارد.
بهبود خواب :
روغن اسطوخودوس موجب خواب بهتر و رفع مشکل بی خوابی می شود. برای این منظور ، چند قطره روغن اسطوخودوس را در پارچه ای بریزید و در کنار تخت خود نگه دارید و بوی اسطوخودوس را هنگام خواب استشمام کنید. این کار سیستم عصبی شما را آرام میکند و بدن شما را برای خواب آماده می کند.
کاهش افسردگی :
گفته می شود اسطوخودوس در بهبود افسردگی های فصلی یا افسردگی های بعد از زایمان نیز موثر است. مصرف دمنوش اسطوخودوس و یا استشمام بوی این گیاه می تواند به شما کمک کند.
2- اسطوخودوس و سلامت پوست
اسطوخودوس تاثیر شگفت آوری در درمان آکنه، بهبود زخم و درمان سوختگی دارد.
درمان آکنه :
روغن اسطوخودوس به دلیل خاصیت ضد باکتریایی می تواند یک درمان خانگی برای بهبود آکنه می باشد.
بهبود زخم :
روغن اسطوخودوس سرعت بهبود زخم را افزایش داده و رشد کلاژن و روند بازسازی بافت پوست را تقویت میکند و از این می تواند در ترمیم زخم های پوستی موثر باشد.
درمان سوختگی :
یکی از روش های سنتی برای درمان سوختگی استفاده از روغن اسطوخودوس است. این روغن به دلیل خاصیت ضد میکروبی که دارد از عفونت های بعد از سوختگی جلوگیری کرده و به بهبود سریع تر پوست کمک می کند.
جلوگیری از خارش پوست :
اسطوخودوس یک ضد التهاب طبیعی است و به کاهش خارش، تورم و قرمزی پوست کمک میکند.
برای تسکین خارش پوست دو قطره روغن اسطوخودوس را روی موضع مورد نظر بریزید و ماساژ دهید و اجازه دهید 15 دقیقه بماند. در صورتی که خارش و التهاب بسیار شدید است هر 6-8 ساعت تکرار کنید.
3- اسطوخودوس و سلامت مو
این گیاه پرخاصیت در درمان ریزش مو و شوره سر موثر است.
ریزش مو :
تحقیقات علمی نشان می دهد روغن اسطوخودوس به درمان ریزش های ناشی از بیماری آلوپسی کمک می کند.در این بیماری موهای فرد به صورت تکه تکه ریزش کند.
شوره سر :
یک متخصص پوست در آمریکا معتقد است روغن اسطوخودوس در درمان شوره ی سر موثر است.
او توصیه می کند موهای سر خود را با آب گرم مرطوب و با حوله خشک کنید. سپس 15 قطره اسانس اسطوخودوس را با 2 قاشق غذا خوری روغن زیتون یا بادام میکس کرده و تا زمانی که گرم شود روی حرارت قرار دهید و بعد روی پوسته سر خود بمالید، و یک کلاه حمام روی سر خود قرار دهید، یک ساعت به همین شکل منتظر بمانید، سپس با شامپو بشویید.این کار را هفته ای 1-2 مرتبه تا گرفتن نتیجه تکرار کنید.
4-اسطوخودوس و درمان سرماخوردگی
عصاره ی اسطوخودوس در بهبود علائم سرما خوردگی و آنفولانزا موثر است. همچنین موجب باز شدن مجاری تنفسی و کاهش سردرد می شود.
برای این منظور می توانید عصاره این گیاه را داخل آب جوش ریخته و با آن بوخور کنید.
5- اسطوخودوس و سلامت دستگاه گوارشی
درمان یبوست :
در طب سنتی ماساژ ترکیبی از روغن اسطوخودوس، لیمو، رزماری و سرو، روی معده علائم یبوست را بهبود میبخشد.
درمان نفخ :
برخی پژوهشگران معتقداند در اسطوخودوس آنتی اکسیدان هایی وجود دارد که رشد باکتری های بد در روده جلوگیری کرده و از ضعف روده و نفخ جلوگیری می کند.
6- کاهش دردهای قاعدگی در زنان
مطالعات علمی نشان می دهد استشمام رایحه ی اسطوخودوس در کاهش درد های قاعدگی و گرفتگی ها در قسمت پایین شکم موثر است. همچنین در این دوران می توانید از دمنوش اسطوخودوس و یا ماساژ روغن اسطوخودوس استفاده کنید.
7- درمان اختلال نعوظ در آقایان
یکی از مشکلات رایج در بین مردان اختلال نعوظ و عدم رضایت از رابطه ی جنسی است. رایحه درمانی با اسطوخودوس یک راه ساده برای ایجاد آرامش، تقویت خلق و خو و کاهش اضطراب و افسردگی است که میتواند باعث تقویت میل جنسی و افزایش نعوظ شود. همچنین گفته می شود رایحه اسطوخودوس، جریان خون آلت تناسلی را تا 40% افزایش میدهد.
8- دیگر خواص اسطوخودوس
از دیگر خواص اسطوخودوس می توان به موارد زیر اشاره کرد :
درمان زخم دهانی :
دو قطره روغن اسطوخودوس سه بار در روز باعث بهبود زخمهای دهانی می شود.
لاغری و کاهش وزن :
این گیاه می تواند با افزایش سوخت و ساز بدن به لاغری و تناسب اندام کمک کند.
کاهش قند خون :
اسطوخودوس جذب گلوکز در بدن را کاهش داده و باعث کاهش قند خون می شود.
کاهش درد مفاصل :
روغن اسطوخودوس به دلیل خاصیت ضد التهابی که دارد در کاهش درد مفاصل موثر است.
درمان اضطراب ناشی از تیروئید :
استشمام رایحه ی لاوندر به درمان اضطراب ناشی از پرکاری تیروئید کمک می کند.
کاهش فشار خون :
اسطوخودوس می تواند با کاهش استرس و اضطراب و ایجاد آرامش روحی به سلامت قلب و کاهش فشار خون بالا کمک کند.
کاهش عوارض شیمی درمانی :
رایحه درمانی موجب کاهش استرس و اضطراب بیماران سرطانی میشود و به آنها کمک می کند تا عوارض جانبی درمان خود را مدیریت کنند.

دمنوش اسطوخودوس
دمنوش اسطوخودوس می تواند یک روش مناسب برای کاهش استرس و اضطراب و درمان بیماری ها باشد. برای تهیه ی دمنوش یک قاشق غذاخوری اسطوخودوس خشک را در دو فنجان آب جوش بریزید و روی حرارت غیر مستقیم بگذارید تا دم بکشد و سپس در هر وعده یک فنجان میل کنید. برای شیرین کردن آن می توانید از عسل یا نبات استفاده کنید.
عوارض مصرف اسطوخودوس ( هشدار)
1-اسطوخودوس مانند دیگر گیاهان دارویی دیگر باید به اندازه مصرف شود و هر گونه زیاده روی در مصرف آن برای سلامتی مضر است.
2- مصرف بیش از اندازه روغن اسطوخودوس موجب خشکی پوست میشود.
3-استفاده از روغن اسطوخودوس در بعضی از افراد ممکن است باعث ایجاد حساسیت های پوستی شود. لذا قبل از استفاده بر روی قسمت کوچکی از پوست دست خود امتحان کنید.
4-خانم های باردار و شیرده قبل از استفاده از دمنوش، روغن و کپسول اسطوخودوس با پزشک خود مشورت کنید.
5- افراد دیابتی و کسانی که داروهای ضداسترس و ضدافسردگی مصرف میکنند نباید اسطوخودوس مصرف کنند. باعث تداخل دارویی شده و برای سلامتی مضر است.
6-پسران قبل از بلوغ، بهتر است از روغن اسطوخودوس استفاده نکنند زیرا بر روی ترشح هورمونهای مردانه اثر منفی میگذارد.
7- افرادی که عمل جراحی دارند بهتر است از دو هفته قبل از عمل مصرف اسطوخودوس را قطع کنند.
8- مصرف لاوندر به دلیل طبع گرم و خشک آن برای افرادی که مزاج صفراوی دارند توصیه نمیشود.
9- اسطوخودوس با داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین و ملاویکس تداخل دارویی دارد و میتواند باعث افزایش خونریزی شود.
10- افرادی که به خانواده نعنا حساسیت دارند ممکن است به این گیاه نیز حساسیت نشان دهند که معمولا به صورت یبوست ، سردرد و افزایش اشتها نمود پیدا می کند.
امیدواریم اطلاعات مفیدی را درمورد این گیاه دارویی ارزشمند کسب کرده باشید و با استفاده ی درست و به اندازه از آن از خواص بینظیرش بهره مند شوید.
سلامت و تندرست باشید.
# مجله ی خانوادگی زرین بانو